Kaynak Kodu (Source Code) Nedir? Ne İşe Yarar?

Her yazılımcının bilmesi gereken Source Code nedir? sorusunu senin için inceledik. Bu içeriği okuduktan sonra aklında daha fazla soru işareti kalmayacak!

Kaynak Kodu (Source Code) Nedir?

Kaynak kodu, bir programcı tarafından üst düzey ya da orta düzey programlama dillerinden herhangi biri kullanılarak yazılan ve belirli bir dizi talimattan oluşan koddur. Programcı yazdığı bu kodu bir uygulamada, bir internet sitesinde veya bir başka bilgisayar programında diğer yazılım kodları ile birleştirip kullanabilmektedir. Herkesin günlük hayatta sıklıkla kullandığı linke tıklayarak bir kaynağa ya da ürüne ulaşma yöntemi kaynak kod kullanılan yerlerden sadece birisidir. Source code bilgisayarın temel bileşeni olarak kabul edilir, aynı zamanda okunması ve modifiye edilmesi oldukça kolaydır. Yazılımcılar programlara yorum satırları ekleyerek anlama kolaylığının artmasına yardımcı olur. Bilgisayarlar direkt olarak kaynak kodu anlayamazlar, bunun çözülebilmesi için mevcut kodların makine koduna çevrilmesi gerekir, bu görevi compiler(derleyici) üstlenir. Makina kodları ise insanların bakıp anlayabileceği kodlar değillerdir. Birçok farklı ortamda kaynak kodlama yapmak mümkün olmakla birlikte bunlardan bazıları; metin düzenleyici, görsel programlama aracı ve entegre geliştirme ortamıdır(IDE). Kaynak kodu yazmak için yazılımcılar tarafından en sık tercih edilen dillerden bazıları aşağıda listelenmiştir.

• C
• C++
• Java
• Python
• JavaScript
• Pascal

Kaynak Kodu (Source Code) Ne İşe Yarar?

Aklınıza gelebilecek yazılıma dair her alanda büyük bir etkiye sahip olmasına rağmen en büyük yararı yazılım kodu oluşturmak için temeli sağlamasıdır. Sahip olunan yazılımların güncellenebilmesi, düzenlenebilmesi, geliştirilebilmesi için imkan yaratır. Birçok insanın birlikte aynı proje üzerinde çalışıp kısa süreler içerisinde projeler çıkarmasını mümkün kılar. Kullanım alanlarını birkaç örnek vererek açıklamak gerekirse:

• Web sitesi oluştururken: Kişisel bir blogdan geniş ölçekli e-ticaret sitelerine kadar uzanan aralıktaki bütün web sitesi formatları kaynak kodu sayesinde var olmaktadır. Ön yüz için HTML, CSS ve arka yüz için PHP, Java kullanılan bazı örnekleridir.
• Programa belirli fonksiyonlar eklerken: Var olan bütün programlar belirli sayıdaki fonksiyonların bir araya gelmesiyle ve birlikte çalışmasıyla oluşur. Kaynak kodu, API(Uygulama Programlama Arayüzü) oluşturmak için kullanılabilmektedir. API farklı yazılımların kendi aralarında iletişim kurmalarına olanak sağlamaktadır.  Bir hava durumu uygulaması yaparken API kullanmak mümkündür.
• Algoritmayla iletişim kurarken: Algoritmalar bilgisayar programlarına istenilen görevi aktarabilmek ya da çözülmesi istenilen belirli problemleri tarif edebilmek için kullanılan talimatlardır. Kaynak kod bu işlemlerin gerçekleşmesi için bilgisayar ve insan arasında bir köprü vazifesi görür. Bu yönlerinden problem çözerken ve akademik araştırmalarda yararlanmak mümkündür.

Kaynak Kodu (Source Code) Kimler Kullanır?

Tek bir alana özel kullanımı yoktur. Teknoloji sektöründeki birçok farklı rol çalışma rutininde kaynak kod örnekleri kullanır. İşte bu meslek gruplarından bazıları:

• Programcılar ve Yazılım Geliştiriciler: Mobil uygulamalar için, çeşitli yazılım platformları oluşturmak, güncellemek düzenlemek için.
• Veritabanı Yöneticileri: Verileri güncellemek, sorgulamak ve yönetmek için.
• Sistem Yöneticileri: Bilgisayar sistemlerini yönetmek, ağları yönetmek ya da bu sistemlerin bakımlarını yapmak için.
• Veri Bilimciler: Veri analizleri ya da makine öğrenimine dair görevlerini yerine getirmek için sıklıkla Python programlama dilinden faydalanır.
• Güvenlik Uzmanları: Siber güvenlik uzmanları ve etik bilgisayar korsanları kötü niyetli kullanıcıların saldırılarından korunmak için kaynak kodu inceler. Bu zayıf noktaları tespit ederek daha güvenli bir yazılım oluşturulmasına katkıda bulunurlar.
• Web Tasarımcıları ve Geliştiricileri: Herkes tarafından düzenli olarak ziyaret edilen web sayfalarını yaparlar. Tasarımcılar genellikle kullanıcı deneyimi tarafıyla ilgilenirken Geliştiriciler yapılan tasarımları kodlarla hayata geçirmekten sorumludur.
• İş Analistleri ve Ürün Yöneticileri: Düzenli bir şekilde kod yazmasalar da kaynak kodu incelemek teknik ekipler ve paydaşlar arasında köprü olurken işlere büyük ölçüde katkı sağlar. Projenin temelini anlayıp gerçekçi bir zemine oturtulmasına yardım eder.

Kaynak Kodu (Source Code) Nasıl Bulunur?

Bir internet sitesinin kaynak koduna ulaşmak için yapılabilecek birden fazla yöntem vardır. Ancak mobil tarayıcı kullanılırken web sitesinin kaynak kodunu görmek mümkün değildir bu sebeple sıralanan yöntemler telefon üzerinden uygulamak için uygun olmayacaklardır. Ayrıca internet sitesini yapan programcıların izin vermediği takdirde bütün kaynak koda erişmek mümkün değildir, bunun sebebi güvenlik açıklarını engellemek ve verilerin güvenle tutulmasını sağlamaktır. Chrome, Opera ve Firefox tarayıcılarında kullanılabilecek üç yöntem şu şekildedir:

• Ctrl+u kısayolunu kullanarak kaynak kodu görüntülemek mümkün.
• Bakmak istenilen internet sitesinin sayfasını açıp bulunulan Url’in başına view-source: eklemek yöntemlerden biridir. Örneğin https://www.techcareer.net/‘in kaynak kodunu görebilmek için view-source:https://www.techcareer.net yazıp sayfa içeriğinin bir kısmı incelenebilmekte.
• İncelemek istenen internet sitesinin herhangi bir kısmına fare ile sağ tıklanıldığı takdirde Firefox için “Sayfa kaynağını göster”, Chrome için ise “Sayfa kaynağını görüntüle” seçeneklerine basıldığında kaynak kodu görmek mümkün.

Eğer kullanılan bilgisayar işletim sistemi olarak macOS çalıştırıyorsa aşağıdaki iki seçenekten birini denenebilir:

• İki yöntem için de ortak olarak Safari tarayıcısı açılmalı ve incelenmek istenen siteye tıklanmalı. Üst menü çubuğundan Geliştir(Develop) seçilip daha sonra açılan pencereden “Sayfa kaynağını göster” seçeneğine tıklanmalı.
• İkinci bir seçenek olarak ise klavyede kısa yolları kullanılarak option+ command+ u tuşlarına basılmalı. Bu sayede source code incelemesi yapmak mümkün.

Kaynak Kod (Source Code) Örnekleri Nelerdir?

Kaynak kod örnekleri çok basit ve kısa olabileceği gibi kullanılan yazılım diline hakim olmayan bir kişi için oldukça karmaşık ve uzun da olabilmektedir. Basitleştirecek olursak daha önce gördüğün tüm yazılım kodları birer örnektir. İlk örnekte yüksek ihtimalle bütün programlamacıların ilk yazdığı kod olan “Merhaba Dünya!” cümlesinin C dilindeki yazılışı incelenecek:

/* Hello World kodunun yazılışı */
 #include<stdio.h>
 main()
 {
printf("Merhaba Dünya!");
}

Bu kod çalıştırıldığında ekranda çıktı olarak “Hello World!” yazacaktır. Bu örnek, programlamayı hiç bilmeyen bir kişinin bile çalıştığında ne olabileceğini tahmin edebileceği kısımlar içermekte.

İkinci örnekte, kullanıcıdan ismini isteyen ve ardından ekrana bir selamlama yazdıran Python dilindeki “Merhaba Dünya” kodu incelenecek:

# Kullanıcı selamlamak için basit bir python programı

def greet(name):
“Geriye tebrik mesajı gönder.”
return f"Merhaba, {name}! Programlama dünyasına hoş geldin."
def main():
user_name = input("Lütfen isminizi giriniz: ") #Kullanıcının ismini al
message = greet(user_name) # Tebrik mesajını al
print(message) # Selamlamayı göster
if name == "__main__":
main() # Ana fonksiyonu çalıştır

İlk koda göre çok farklı bir işleve sahip olmasa da ilk koddan daha karmaşık görünen bir source code. İkinci program çalıştırıldığı takdirde bir isim istemekte daha sonra kendisine verilen isme göre bir çıktı vermektedir. Programı kullanan kişinin isminin Zeynep olduğu farz edilirse, programa isim girildiğinde ekranda: “Merhaba, Zeynep! Programlama dünyasına hoş geldin.” yazacaktır.

Artık yazılım terimlerinden birine daha aşinasın! Kendini diğer yazılım alanlarında da geliştirmek istersen Techcareer’in sunmuş olduğu ücretsiz ve sertifikalı Bootcamp etkinliklerine katılabilirsin. Ayrıca sadece teknoloji ilanlarının yer aldığı İş İlanları kısmını inceleyerek kendine uygun olan işi bulabilirsin. Kendini deneyip güzel deneyimler, hatta ödüller elde edebileceğin Hackathon kısmına göz gezdirmeyi unutma!